Lojistik Terimleri
- ADR (Agreement on Dangerous Goods by Road) : Yanıcı, parlayıcı ve patlayıcı maddelerin karayolu ile taşınması kurallarını içeren, bu maddelerin taşınabilmesi için, araç ve sürücülerde gerekli belgelerin arandığı bir standart.
- ALL IN : Her şey dahil fiyat.Çıkıştan varışa kadar tüm masrafları kapsayan anlaşma.
- AMS (Automated Manifest System) : Otomatik manifesto sistemi. ABD ve Kanada gümrüklerinde uygulanır. Bu ülkelere yapılan ihracatlarda güvenlik gerekçesiyle 24 saat öncesinde bildirme zorunluluğu karşılığında AMS ücreti alınır.
- ATA (Actual Time of Arrival) : Gerçekleşen Varış Zamanı.
- ATA Carnet (ATA Karnesi) : ATA karneleri uluslararası Geçici İthalat Sözleşmesi ve Ekleri kapsamında, taraf ülkeler arasında, başka herhangi bir belgeye gerek duyulmaksızın, eşyanın geçici olarak ithalat ve ihracatını sağlayan gümrük belgeleridir.
- ATS (Actual Time of Sailing) : Gerçekleşen Kalkış Zamanı.
- ATR : Türkiye ve Avrupa Topluluğu arasında imzalanan Gümrük Birliği anlaşmasınca serbest dolaşım halinde bulunan malların ihracında gümrük muafiyetinden yararlanmak amacıyla ihracatçı tarafından düzenlenen belgedir.
- ARRIVAL NOTICE (VARIŞ iHBARI) : Kargo varış limanına ulaştıktan sonra konşimentonun “notify” kısımında yer alan firmaya gönderilen ihbar.
AWB (Air WayBill) : Havayolu taşıma senedidir. Uluslararası havayolu taşıma şirketlerince düzenlenen ve malların belirlenen yere taşınmak üzere teslim alındığını belirten ve yapılacak taşımanın sözleşmesini de içeren belgedir. Malların mülkiyet hakkını temsil etme yetkisini evrağa sahip olanlara vermedikleri için havayolu konşimentoları ciro edilebilir özellikte değildirler, kıymetli evrak sayılmazlar. - BAF (Bunker Adjustment Factor) : Petrol fiyatlarındaki dalgalanmaya göre armatörün bu değişiklikten etkilenmemek için her ay belirlediği navlun kalemi.
- BARREL : (BBL) Varil.60 ‘F’de 42 galon sıvıyı taşıyabilen kap.
- Bill of Lading – B/L (KONŞİMENTO) : Üzerinde yükleyici, alıcı,ihbar mercii den başlayarak her türlü bilginin yeraldığı kıymetli bir evraktır. Gemiye yüklenilen bir malın teslim alındığını gösteren ,gönderenin ve alıcının adlarının yazılı olduğu hukuki belgedir.Malın alıcısına genellikle önceden gönderilen bu belge , alıcının mal üzerindeki mülkiyet hakkını gösterir.Alıcı ,bu belge olmaksızın malları teslim alamaz.
- BREAK BULK CARGO : Standart araçlara ve konteynerlere sığmayan dökme yük. Bu yükleri taşımak için özel dökme yük gemileri mevcuttur.
- BONDED WAREHOUSE : Gümrüklü antrepo.Gümrük yetkilileri tarafından gümrük işlemlerinin tamamlanıncaya kadar malın depolanmasına izin verdiği antrepo.
- BOOKING : Rezervasyon.
- CAF : “Currency Adjustment Factor” için kısaltma.Döviz ayarlama faktörü.Deniz hat işletmecilerini dalgalanan akaryakıt fiyatlarından korumak için kullanılır.
- CARGO : Taşımaya konu olan yük.
- CARGO MANIFEST (ÖZET BEYAN) : Yük Manifestosu. Belirli bir seferde taşınan yükün göndericisi ve alıcısı ile eşyanın cinsi ve miktarını gösteren liste.
- CARRIER (TAŞIYICI) : Bir taşıma kontratı gereği taşımanın kara,hava,deniz,demiryolu,iç suyolu veya kombine olarak gerçekleştirilmesi sorumluluğunu üstlenen kişi yada kuruluş.
- CARTAGE : İç taşıma.Aynı ülkenin şehirleri arasında yapılan karayolu veya demiryolu taşıması.
- CBM : “Cubic Meter” için kısaltma.Metreküp.
- CERTIFICATE OF ORIGIN (MENŞE ŞAHADETNAMESİ) : Varış limanından istenen malın nerede imal edildiğini ve diğer detayları gösteren belge.: Maların hangi ülke menşeine ait olduğunu gösterir belgedir. Genellikle ticaret odaları tarafından tasdik edilmekle beraber sanayi odalarınca da tasdik edilebilmektedirler. Özellikli menşe şahadetnameleri olan FORM A Belgesi ve EUR1 belgesi ile karıştırılmamalıdır.
- CLAIM : Taşıma sırasında zarar gören veya eksik çıkan malların ödenmesi için taşıyıcıya yapılan tazminat talebi.
- CMR :. Uluslararası CMR Anlaşması gereğince düzenlenen karayolu taşıma belgesidir. Ciro ve devir edilemez.
- COMBINED TRANSPORT (KOMBİNE TAŞIMA) : Kara/Deniz/hava gibi birden fazla taşıma şeklini bir arada kapsayan taşıma şekli.
- COMMODITY (MAL CiNSi) : Taşinan malın tam adı.
- COMMERCIAL INVOICE : Ticari mal faturası. İhracatçıyla ithalatçı arasında tüm işlemlerin kaydedildiği,taşınan mal için düzenlenen evraklara temel teşkil eden fatura.
- CONSIGNEE (ALICI) : Taşıma evraklarında,taşınan malları teslim almakla yetkili kılınan kişi yada firma.
- CONSIGNOR : Konşimentoda malın göndericisi olarak belirtilen kişi.
CONSOLIDATION (KONSOLİDASYON) : Aynı sevkıyatla gidecek farklı kaynaklardan yüklerin birleştirilmesi. - CONTAINER (KONTEYNER) : Uluslararası standartlara sahip taşımacılık sistemi içinde verimli, güvenli ve hasarsız bir şekilde malzeme taşıması için üretilmiş, yeniden kullanılabilir çelik kutu şeklinde yapılardır.
- CONTAINER YARD (CY) : Konteyner alanı.Yüklü veya boş konteynerlerin elleçlendiği,yüklendiği,boşaltıldığı,depolandığı alan.
- COST : Maliyet, masraf.
- CUSTOMER : Müşteri.
- CUSTOMS BROKER : Gümrük müşaviri.
- CUSTOMS CLEARANCE (GÜMRÜKLEME) : Gümrük işlemlerinin yapılması, gümrük muayenesi.
- CUSTOMS INSPECTION (GÜMRÜK GÖZETİMİ) : Malzemelerin gümrük işlemleri sırasında gözetim altına alınması, kontrol edilmesi. Türkiye’de “kırmızıya düşmek”.
- CUSTOMS TARIFF CODE / HS CODE (Harmonized System Code) : Gümrük tarife kodu (GTIP).
- CUT OFF : Tren veya geminin kalkışından önce yüklerin terminale son teslim tarihi ve saati.
- DEBIT NOTE : Borç makbuzu. Faturaya benzer fakat fatura kullanmanın uygun olmadığı yerlerde kullanılan makbuz.
- DELAY : Gecikme, erteleme.
- DELIVERY : Kargonun teslim edilmesi.
- DEMURRAGE (DEMURAJ) : Konteyner bekleme ücreti.
- DELIVERY ORDER (ORDİNO) : Konşimentoda yazılı malların çekilebilmesini temin etmek üzere hazırlanan emir veya talimattır.
- DESTINATION : Varış yeri,istikamet,destinasyon.Taşıyıcının malı alıcı veya acentesine teslim edeceği yer.
- DIRECT SERVICE (DIREKT SERVIS) : Konteynerin çıkış limanında yüklendiği gemi ile varış limanına boşaltılması suretiyle verilen servis.
- DOOR TO DOOR : Kapıdan kapıya taşıma şeklini ifade eder.
- DOOR TO PORT : Kapıdan limana taşıma şeklini ifade eder.
- DOZVALA : Uluslar arası karayolunda düzenlenmiş geçiş belgesi.
- ENDORSEMENT : Ciro.Çek/bono/konşimento gibi kıymetli evrakın arkasına atılan imza.Ciro,kıymetli evraka konu olan değerin hamiline devredildiğini gösterir.
- ETA (Estimated Time of Arrival) : Tahmini Varış Zamanı
- ETD (Estimated Time of Departure) : Tahmini Kalkış Zamanı
- EUR 1 : EUR.1 Dolaşım Sertifikası Türkiye’nin Türk mallarını teşvik amaçlı Serbest Ticaret Anlaşması imzaladığı ülkelere yönelik ihracatlarda, Avrupa Birliği’ne üye ülkelere Tarım Ürünleri Listesi kapsamına dahil ürünlerin ihracatında Avrupa Birliği’ne üye ülkelere Avrupa Kömür Çelik Topluluğu Ürün Listesi kapsamına dahil ürünlerin ihracında malın gümrük indiriminden yararlanması amacıyla Ticaret Odaları tarafından onaylanan ve Gümrük İdaresince vize edilen belgedir.
- EXPORT DECLERATION : İhracat Beyannamesi.Malların sevkinden önce devlet tarafından istenen belge.
- EXPORT LICENCE : İhracat izin belgesi
- FCL (Full Container Load) : Kompe yük. Konteynerin tamamının bir yükleyici tarafından doldurulup kullanılması.
- FCR (Forwarders Certificate of Receipt) : Forwarder eşya teslim alındı belgesi demektir. Eşyanın sevk edilmek veya alıcının emrine hazır tutulmak üzere Freight Forwarder tarafından dış görünüş itibarıyla iyi durumda teslim ve kontrol altında teslim alındığını kanıtlar.
- FEEDER VESSEL (FEEDER GEMİ) : Aktarma servisleri için kullanılan küçük kapasiteli kısa mesafe gemileri.
- FIATA : “Federastion International des Associations de Trasitaires et Assimillés” için kısaltma.Uluslararası Freight Forwarder Dernekleri Federasyonu.Merkezi Zürih’te bulunan,93 ulusal taşımacılık,freight forwarder,gümrük acenteleri ve lojistik dernek ve federasyonun üye bulunduğu birlik.
- FIXED COSTS : Sabit maliyetler, faaliyete bağlı olmayan masraflar.Taşımacılıkta terminal,depo,antrepo vb.kiraları,emlak vergisi ve diğer sabit vergiler bu tür masraflardır.
- FLAT RACK CONTAINER : İçine yandan ve üstten mal yüklenebilen kenar ve duvarları olmayan platform şeklindeki konteyner.
- FLIGHT : Uçuş.
- FORCE MAJEURE (MÜCBİR SEBEP) : Doğal afetler, isyan, ayaklanma, iç karışıklıklar,savaş hali, terör eylemleri, grev veya lokavtlar veya kendi kontrolü dışındaki diğer nedenlere bağlı olarak faaliyetinde meydana gelecek kesintiden kaynaklanan sonuçlardan dolayı hiçbir yükümlülük ve sorumluluk üstlenmeme durumu.
- FORK LIFT : Palet,kızak ve sandıkların kaldırılıp indirilesi için kullanılan iş makinesi.
- FORM A (Özel Menşe Şahadetnamesi) Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Konferansı (UNCTAD) çerçevesinde uygulanan, Rusya Federasyonu,Japonya,Beyaz Rusya,Ukrayna ve Kazakistan ülkelerine yapılan ihacatlarda sayılan ülkelerin gümrük indirimi uyguladıkları eşyanın ihracında düzenlenen ve ithalatçı ülke gümrük idaresine muhatap belgedir.
- FREE IN (FI) : Limandaki yükleme masrafı.
- FREE OUT (FO) : Limandaki boşaltma masrafı.
- FREE IN – FREE OUT : Yükleme ve tahliye ücretleri navluna dahil değildir.
- FREE IN – LINER OUT : Yükleme ücreti navluna dağil değildir. Tahliye ücreti navluna dahil edilmiştir.
- FREE TIME : Serbest,ücretsiz süre.Yükleme/boşaltma ekipmanlarının ücretsiz olarak kullanılabileceği ilave zaman.
- FREE ZONE (SERBEST BÖLGE) : Genel olarak serbest bölgeler; ülkenin siyasi sınırları içinde olmakla birlikte gümrük hattı dışında sayılan, ülkede geçerli ticari, mali ve iktisadi alanlara ilişkin hukuki ve idari düzenlemelerin uygulanmadığı veya kısmen uygulandığı, sınai ve ticari faaliyetler için daha geniş teşviklerin tanındığı ve fiziki olarak ülkenin diğer kısımlarından ayrılan yerler olarak tanımlanabilir. Serbest bölgelere teminatlı araçlar ile servis verilmedir.
- FREIGHT (NAVLUN) : Taşima hizmeti karşılığında ödenen ücrettir.
- FREIGHT COLLECT : Navlunun alıcı tarafından ödendiği ödeme şeklidir.
- FREIGHT PREPAID : Navlunun yükleyici tarafından ödendiği ödeme şeklidir.
- FREQUENCY : Sıklık. (Sefer sıklığından bahsederken kullanılır.)
- FUMIGATION (FUMIGASYON) : Koruma amaçlı çeşitli ilaçlama.
- GEÇİCİ KABUL : Türkiye’deki gümrük mevzuatı gereği konteynerler gümrüğe tabi mal statüsündedirler. Bu nedenle bir konteynerin limandaki gümrüklü sahadan çıkarılması veya tekrar limana getirilmesi halinde ortaya çıkan gümrükleme masrafıdır.
- GEN-SET : Soğutmalı konteyner kullanıminda taşıma sırasında konteyneri soğutan parça.
- GOODS VALUE : Mal bedeli.
- GRI (General Rate Increase) : Genel Navlun Artışı
- GROUPAGE : Grupaj,konsolidasyon.Küçük ambalajlardaki parsiyel yüklerin büyük taşıma kaplarına aktarılarak birleştirilmesi servisi.
- GROSS WEIGHT : Brüt ağırlık.Malların,paletlerin,konteynerin,paketlerin veya vagonların toplam ağırlığı.
- HANDLING : Elleçleme hizmeti.
- HAZ MAT : “Hazardeous Materials” için kısaltma.Tehlikeli madde.
- HB/L (House Bill of Lading) : Deniz yolunda forwarder tarafından düzenlenen ara konşimentodur.
- HAWB (House Air Waybill) : Konsolide edilmiş yükler için hava kargo acentesi tarafından düzenlenen havayolu konşimentosu.
- IATA : “Internatıonal Air Transport Organisation” için kullanılan kısaltma.Uluslararası Hava Taşımacılığında Yolcu ve Kargo Taşımacılığın tariflerini ve yetkilendirilmelerini denetleyen örgüt.
- IGLOO : Hava taşımacılığında kullanılan ve uçak gövdesi şeklinde konteyner.
- IMCO Surcharge: Denizyoluyla taşınan tehlikeli maddeler için talep edilen ilave ücrettir.
- INCOTERMS 2010 : Dünya genelinde her yıl yapılmakta olan dış ticaretin büyük bir kısmında kullanılan, dünya çapında bir sözleşmesel standart olarak kabul gören Incoterms kuralları, 1936’da Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) tarafından yaratıldığından buyana, uluslararası ticaretin gelişimine ayak uydurabilmesi için düzenli olarak güncellenmiştir. Incoterms kuralları, temel olarak malların satıcı tarafından alıcıya tesliminde taraflara düşen görevleri, masrafları ve hasarı düzenler. Hem ulusal hem uluslararası satım sözleşmelerinde yaygın olarak kullanılan bu kurallar, ticari terimlerin değişik ülkelerde yapılan farklı yorumlarının oluşturduğu belirsizliklerin ortadan kaldırılmasını, yanlış anlamaların ve masraflı ihtilafların sayısının azaltılmasını sağlamaktadır. Teslim şekilleri aşağıda detaylarıyla anlatılmıştır;
- İŞYERİNDE TESLİM / EX WORKS (EXW)
“İş yerinde teslim” terimi, satıcının malları, kendi yerinde veya ismen belirlenmiş başkaca bir yerde (fabrika, depo, işyeri gibi) alıcının tasarrufuna bırakarak teslim etmesini ifade eder. EXW, satıcı açısından asgari yükümlülüğü temsil eder. FCA (Free Carrier – Taşıyıcıya masrafsız) uluslararası ticaret için daha uygunken, bu kural iç ticaret için uygundur.
Teslim şeklinin özellikleri : Satıcı malları işletmesinde daha önce belirlenen tarihte alıcının emrine hazır tutarak alıcıya bildirir. Alıcı malları işletmeden teslim alarak ihracı için gerekli belgeleri hazırlar gümrük işlemlerini tamamlayarak malları kendi ülkesine ithal eder. Malların işletmede teslim edilmesinden itibaren malla ilgili bütün masraf ve risk alıcı tarafından karşılanır.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlayarak belirtilen tarihte veya süre içinde yine anlaşmada belirtilen yerde (Fabrika, depo, işyeri vb.) herhangi bir taşıma aracına yüklenmemiş olarak, malları alıcının emrine amade tutar. Malların emrine hazır tutulduğunu alıcıya bildirir. Alıcının ihracat ile ilgili belgeleri alabilmesi için yardımcı olur. Alıcının talep etmesi halinde, tüm masraf ve riski alıcıya ait olmak üzere taşıma acentası ile anlaşma yaparak, düzenlettiği taşıma belgesini varış yerinde malları teslim alabilmesi için alıcıya gönderir. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Eğer belirlenen teslim yerinde üzerinde net olarak anlaşılan belirli bir nokta yoksa ve eğer uygun birkaç nokta varsa, satıcı bu noktalardan kendi amacına en uygun olanını seçebilir. Satıcı, malların teslim edilebilmesi için gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım, sayım vb.) ilgili masrafları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Tüm masraf ve risk kendisine ait olmak üzere, mallara ilişkin her türlü ihracat ve ithalat işlemleri için gerekli olan lisans, vb. idari ve ticari belgeleri düzenlemek, gerekli izinleri almak, gümrük işlemlerini yaptırmak ve gümrük vergilerini ödemekle sorumludur. Malları satıcının işletmesinde teslim aldığı andan itibaren malla ilgili tüm risk ve masraflar Alıcının sorumluluğundadır. Malların taşıtılması amacıyla taşıma acentası ile anlaşarak navlun bedelini öder. Alıcı, malları teslim aldığına dair gereken belge ve delilleri satıcıya sağlamalıdır. Alıcı, ihraç ülkesince öngörülen muayene masrafları dahil, yükleme öncesi her türlü muıayene masraflarını ödemelidir. - TAŞIYICIYA MASRAFSIZ / FREE CARRIER (FCA)
“Taşıyıcıya Masrafsız” kuralı, satıcının malları, satıcının işyerinde veya belirlenen başka bir yerde, alıcı tarafından tayin edilen taşıyıcıya veya başka bir kişiye teslim etmesini ifade eder.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı malları gümrük işlemlerini tamamlayarak, belirlenen tarihte ve yerde ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği anda teslim işlemlerini tamamlamış olur. Bu andan itibaren malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Navlun ücreti de diğer tüm giderler gibi alıcı tarafından ödenir.
Satıcının Yükümlülükleri : FCA kuralı, satıcının malları uygulandığı ölçüde ihracat için gümrüklemesini gerektirir. Satıcı, hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için gerekli her türlü izni almalı, malların ihracı için gerekli tüm belgeleri düzenlemeli ve gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Alıcının talep etmesi üzerine durumunda taşıma acentası ile tüm masrafları alıcıya ait olmak üzere anlaşır. Malları taşıyıcıya veya taşıma acentasının gözetimine belirlenen tarihte ve yerde teslim eder. Eğer belirlenen teslim yerinde üzerinde net olarak anlaşılan belirli bir nokta yoksa ve eğer uygun birkaç nokta varsa, satıcı bu noktalardan kendi amacına en uygun olanını seçebilir. Teslim anına kadar bütün masraf ve riskler satıcının yükümlülüğündedir. Satıcı, malların teslim edilebilmesi için gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım, sayım vb.) ilgili masrafları ve ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları ödemelidir. Satıcı, masrafları kendine ait olmak üzere, malların teslim edildiğine ilişkin olağan teslim kanıtını alıcıya verir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Belirlenen tarihte ve yerde mallarını teslim alır. Bu andan itibaren bütün masraflar ve risk alıcıya aittir. İthalat ile ilgili belge veya izinleri alarak gümrük vergisi ve masraflarını ödemekle yükümlüdür. Taşıma acentası ile anlaşma yaparak navlun ücretini öder. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - TAŞIMA ÖDENMİŞ OLARAK / CARRIAGE PAID TO (CPT)
“Taşıma Ödenmiş Olarak” kuralı, satıcının malları kendisinin seçtiği bir taşıyıcı veya diğer bir kişiye belirlenen yerde (eğer taraflarca böyle bir yer kararlaştırılmamış ise) teslim edeceğini ve satıcının, malların belirtilen varış noktasına getirilmesi için gerekli taşıma sözleşmesini yapmak ve taşıma masraflarını ödemek zorunda olduğunu ifade eder.
CPT kuralı kullanıldığında (tıpkı CIP, CFR veya CIF kurallarında olduğu gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma yerine ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca taşıyıcıya tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şekli özellikle çok araçlı taşımacılık türlerinde kullanılır. Satıcı varış yerine kadar navlun ücretini ödemekle yükümlüdür. Malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili bütün risk ve navlun dışındaki masraflar alıcıya geçer.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlar. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar. Gümrük işlemlerini tamamlar. Taşıma acentası ile sözleşme yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini öder. Malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren malla ilgili tüm risk ve masraflardan kurtulur. Teslimi gerçekleştirildiği ve muhtemel varış tarihini alıcıya bildirir. Satıcı, malların teslim edilebilmesi için gerekli kontrol işlemleriyle (kalite kontrolü, ölçüm, tartım, sayım vb.) ilgili masrafları ve ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük vergilerini öder. Malların ilk taşıyıcıya tesliminden itibaren navlun dışındaki malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir. Transit taşıma nedeni ile doğabilecek gümrük masraflarını da alıcı tarafından karşılanır. Navlun bedeline dahil değilse boşaltma masraflarını ödeyerek cirolu konşimentoyu acentadan teslim alır. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - TAŞIMA VE SİGORTA ÖDENMİŞ OLARAK / CARRIAGE AND INSURED PAID TO (CIP)
“Taşıma ve Sigorta Ödenmiş Olarak” kuralı, satıcının malları kendisinin seçtiği bir taşıyıcı veya diğer bir kişiye belirlenen yerde (eğer taraflarca böyle bir yer kararlaştırılmamış ise) teslim edeceğini ve satıcının, malların belirtilen varış noktasına getirilmesi gereken taşıma sözleşmesini yapmak ve taşıma masraflarını ödemek zorunda olduğunu ifade eder.
CIP kuralı kullanıldığında (tıpkı CPT, CFR veya CIF kurallarında olduğu gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma yerine ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca taşıyıcıya tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve yükleme masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği limana getirir. Satıcı gemi acentası ile anlaşır ve temin eder. Satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı sigorta primini ödemek suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı nakliyat sigortası yaptırır.Ancak alıcı olağandışı risklere (grev, savaş, doğal afet vb.) karşı sigorta yaptırılmasını istiyorsa primini kendisi ödemek şartıyla satıcıdan sigorta kapsamının genişletilmesini isteyebilir. Satıcı tarafından mal bedelinin %10 fazlası ile yaptırılır.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlamalıdır. Satıcı, hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için gerekli her türlü izni almalı, malların ihracı için gerekli tüm belgeleri düzenlemeli ve gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlamakta satıcının sorumluluğundadır. Taşıma acentası ile sözleşme yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini öder. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, gönderdiği malın sigortasını yaptırır. Alıcıya, sigorta poliçesini veya sigorta teminatına ilişkin diğer bir kanıt vermelidir. Malları ilk taşıyıcının gözetimine devrettiği andan itibaren ilgili risk ve masraflardan kurtulur. Bu andan itibaren navlun ve sigorta primi dışındaki malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir. Teslimi gerçekleştirdiğini ve muhtemel varış tarihini alıcıya bildirir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Malları varış limanında boşaltma masraflarını ve liman ücretlerini de ödemek suretiyle gecikmeksizin malını boşaltır. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. Teslim anından sonra navlun ve sigorta primi dışındaki meydana gelen bütün masraflar alıcı tarafından karşılanır. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. İthalat için ödenmesi gereken tüm resimleri, vergileri ve diğer harçları, gümrük işlemlerine ilişkin masrafları öder. - TERMİNALDE TESLİM / DELIVERED AT TERMINAL (DAT) (YÜRÜRLÜK: 01.01.2011)
“Terminalde Teslim” kuralı, satıcının malları belirlenen varma yerinde veya limanında belirlenen terminalde gelen taşıma aracından boşaltılmış bir şekilde alıcının tasarrufuna bırakmakla malları teslim ettiğini ifade eder. Terminal terimi, rıhtım, depo, konteyner sahası veya yol, demiryolu veya hava kargo istasyonu gibi üstü açık veya kapalı olabilecek herhangi bir yeri kapsar. Taraflar malların terminalden başka bir yere taşınması ve elleçlenmesi ile ilgili hasarın ve masrafların satıcı tarafından üstlenilmesini amaçlıyorsa, DAP veya DDP kuralları kullanılmalıdır.
Teslim şeklinin özellikleri : malların, taşıma vasıtasınca boşaltılmak üzere varış noktasında alıcıya sağlanması (teslim edilmesini) anlamına gelip, daha önceki DEQ klozunun yerini alıp, DEQ’in aksine, multimodal (çoklu vasıta için) kullanılabilir. DAT Başka bir deyişle, Eşyanın alıcı ve satıcı tarafından belirlenmiş olan terminal noktasında (bu nokta bir liman ya da gümrük antreposu veya alıcının fabrikası olabilir) boşaltma masrafları satıcı tarafından karşılanmış olarak alıcının emrine bırakılmasıdır. Tüm gümrük işlemleri, masrafları, gümrükte doğan vergi, resim ve harçlar alıcıya aittir. Kaldırılan terimlerden DAF, DES ve DDU yerine getirilmiş bir terimdir.malların belirlenen yere taşıma maliyetlerini/ terminal bağlantılı zarar risklerini satıcı üstlenir.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlamalıdır. Satıcı, hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için gerekli her türlü izni almalı ve malların ihracı veya teslimden önce başka bir ülkeden geçişi için gerekli gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Satıcı, malları kararlaştırılan tarihte, varma yerinde veya limanında kararlaştırılan terminalde, gelen taşıma aracından boşaltarak alıcının tasarrufuna bırakarak teslim etmelidir. Eğer belirli bir terminal kararlaştırılmamış ise, satıcı kararlaştırılan varma yerinde veya limanında kendi amacına en uygun terminali seçebilir. Satıcı, uygun olarak teslim edildiği ana kadar mallara ilişkin bütün masrafları ve uygulandığı ölçüde, malların yukarıda anlatıldığı şekilde tesliminden önce ihracat için gerekli gümrükleme masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergiler ve diğer harçları, malların herhangi bir ülkeden geçişine ilişkin masrafları öder.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Uygulandığı ölçüde, alıcı, hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, her türlü ithalat iznini veya diğer resmi izni almalı ve malların ithali için tüm gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Malların yukarıda anlatıldığı şekilde teslim edildiği andan itibaren bu mallara ilişkin tüm masraflar alıcının sorumluluğundadır. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - BELİRLENEN YERDE TESLİM / DELIVERED AT PLACE (DAP) (YÜRÜRLÜK: 01.01.2011)
“Belirlenen Yerde Teslim” kuralı, satıcının malları belirlenen varma yerinde gelen taşıma aracından boşaltmadan alıcının tasarrufuna bırakmakla teslim ettiğini ifade eder.
Teslim şeklinin özellikleri : malların, taşıma vasıtasınca boşaltılmak üzere belirtilen belirli bir noktada alıcıya sağlanması (teslim edilmesi) anlamına gelir. DAP daha önceki DAF, DES, ve DDU’nun yerini almıştır. DAP başka bir deyişle, Eşyanın alıcı ve satıcı tarafından belirlenmiş olan boşaltma yerinde (bir liman iskelesi, gümrük noktası, havalimanı) boşaltma için hazır durumda nakliye aracının üzerinde alıcı emrine bırakılmasıdır. Tüm gümrük işlemleri, masrafları, gümrükte doğan vergi, resim ve harçlar alıcıya aittir. malların belirlenen yere taşıma maliyetlerini/ terminal bağlantılı zarar risklerini satıcı üstlenir.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlamalıdır. Satıcı, hasarı ve masrafları kendisine ait olmak üzere, malların ihracı için gerekli her türlü izni almalı ve malların ihracı veya teslimden önce başka bir ülkeden geçişi için gerekli gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Satıcı, malları kararlaştırılan tarihte, varma yerinde, eğer varsa kararlaştırılan noktada, gelen taşıma aracından boşaltılmaya hazır şekilde alıcının tasarrufuna bırakarak teslim etmelidir. Satıcı, uygun olarak teslim edildiği ana kadar mallara ilişkin bütün masrafları ve uygulandığı ölçüde, malların yukarıda anlatıldığı şekilde tesliminden önce ihracat için gerekli gümrükleme masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergiler ve diğer harçları, malların herhangi bir ülkeden geçişine ilişkin masrafları öder.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. Uygulandığı ölçüde, alıcı, hasar ve masrafları kendisine ait olmak üzere, her türlü ithalat iznini veya diğer resmi izni almalı ve malların ithali için tüm gümrük işlemlerini tamamlamalıdır. Malların yukarıda anlatıldığı şekilde teslim edildiği andan itibaren bu mallara ilişkin tüm masraflar alıcının sorumluluğundadır. Taşıma sözleşmesi uyarınca bu masrafların satıcıya ait olacağının düzenlendiği haller dışında, malların belirlenen varma yerinde teslim alınabilmesi için gelen taşıma aracından boşaltılması için gerekli masrafları öder. Uygulandığı ölçüde, malların ithali için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları ve diğer masrafları alıcı ödemelidir. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - GÜMRÜK VERGİLERİ ÖDENMİŞ OLARAK / DELIVERED DUTY PAID (DDP)
“Gümrük Vergileri Ödenmiş Olarak Teslim” kuralı, satıcının malları ithalat için gümrüklenmiş olarak ve belirlenen varma yerinde gelen taşıma aracında boşaltmaya hazır şekilde alıcının tasarrufuna bırakmakla teslim ettiğini ifade eder.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde DDU teslim şekli ile aynı prensiplere dayanır; ancak DDP teslim şeklinde satıcı bir de gümrük vergilerini ödemek zorundadır. Alıcının ülkesindeki yerel bir satıcıdan farksız şekilde malları devreder. Eğer taraflar, malların ithalat için gümrüklenmesine ilişkin tüm hasar ve masrafların alıcı tarafından üstlenilmesini istiyorlarsa, DAP Kuralı kullanılmalıdır.
Satıcının Yükümlülükleri : DDP Kuralı, satıcı açısından azami yükümlülüğü gösterir. Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlar. Kendi ülkesinde ve Alıcı ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar. İhracat ve İthalat Gümrük işlemlerini tamamlar. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Taşıyıcı aracı temin ederek navlun ücretini öder. Teslime kadar malla ilgili bütün masraflar ve riskler satıcıya aittir. Teslimi alıcının ülkesinde belirlenen yerde ve tarihte gümrük vergilerini de ödemek suretiyle gerçekleştirir. Satım sözleşmesinde aksi açıkça kararlaştırılmamışsa, ithalata ilişkin ödenmesi gereken KDV ve diğer tüm vergiler satıcıya aittir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder ve malları teslim alır. Malların öngörüldüğü şekilde teslim edildiği andan itibaren bu mallarla ilgili bütün masrafları karşılar. Alıcının satıcıya karşı ihraç veya ithal ülkesi yetkililerinin emrettiği herhangi bir yükleme öncesi muayene masrafını ödemek gibi bir yükümlülüğü yoktur. - GEMİ DOĞRULTUSUNDA MASRAFSIZ / FREE ALONGSIDE SHİP ( FAS)
“Gemi Doğrultusunda Masrafsız” kuralı, satıcının malları belirlenen yükleme limanında, alıcı tarafından seçilen geminin doğrultusunda (örneğin bir rıhtımda veya bir mavnada) bırakarak teslim etmesini ifade eder. Malların konteynerde olduğu hallerde, satıcının malları gemi doğrultusunda değil de bir terminalde taşıyıcıya teslim etmesi olağandır. Bu gibi durumlarda, bu kural uygun değildir ve FCA kuralı kullanılmalıdır.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı malları geminin yanına kadar getirmekle sorumludur. Mallar gemi rıhtımında ise, yükleme yerine getirerek., Gemi açıkta demirli ise mavnalarla geminin yanına kadar götürülerek teslim edilir. Tesliminden itibaren malların kaybolması veya hasar görmesi gibi rizikolar alıcıya aittir. Bu andan itibaren malla ilgili bütün masraflar ve navlun alıcı tarafından karşılanır. Bu teslim şeklinde ihracat ile ilgili tüm belgeler alıcı tarafından hazırlanır. Gümrük işlemleri de alıcı tarafından yapılır. Alıcı firma bu ülkede ihracatçı gibi hareket edebilmesi mümkün değilse bu teslim şekli seçilmemelidir.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme şartları uyarınca malları hazırlar. Alıcının isteği üzerine tüm masraf ve riskler alıcıya ait olmak üzere; alıcının ülkesinde istenen gerekli belgeleri ve benzeri idari ve ticari belgeleri almasında yardımcı olur. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Mallar belirlenen limanda, belirlenen tarihte alıcının daha önce belirlediği geminin yanına getirmekle teslim işlemini tamamlar. Bu andan itibaren malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya geçer. Alıcının isteği üzerine; satıcı masraflar alıcıya ait olmak üzere yükleme belgesinin düzenlenmesini sağlar, varış limanında malları teslim alabilmesi için alıcıya gönderir. Ve gecikmeksizin gerekli bildirimlerde bulunur. Uygulandığı ölçüde, ihracat için gerekli gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İhracat ve ithalat ile ilgili gerekli belgeleri hazırlar, Gümrük masraflarının tümünü öder. Taşıma acentası ile anlaşma yaparak, geminin yükleme limanına yaklaşık ne zaman varacağını satıcıya bildirir. Yükleme emrine hazır tutulan malları teslim alır. Bu andan itibaren bütün masraflar ve risk alıcıya aittir. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - GEMİDE MASRAFSIZ / FREE ON BOARD (FOB)
“Gemide Masrafsız” kuralı, satıcının malları belirlenen yükleme limanında, alıcı tarafından seçilen gemide veya bu şekilde teslim edilen malları temin ederek teslim etmesini ifade eder. Bu kural, satıcını malları gemiye yüklenmeden önce bir terminalde taşıyıcıya teslim ettiği haller için uygun olmayabilir. Örneğin mallar konteynerde olduğu zaman bu şekilde teslim edilmeleri olağandır. Bu gibi durumlarda, FCA kuralı kullanılmalıdır.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı malları belirlenen tarihte ve yerde, alıcı tarafından temin edilen gemiye yüklemeyi gerçekleştirir. Mallar geminin küpeştesine (güvertesine) geçtikten sonra meydana gelebilecek her türlü hasar, kayıp ve masraflar Alıcının sorumluluğundadır. Satıcı ihracat için gerekli tüm belgeleri hazırlar ve malların gümrük işlemlerini tamamlayarak teslim eder.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlar. Belirlenen limanda, belirlenen tarihte alcının temin etmiş olduğu gemiye yükleme yapar. Satıcının alıcıya karşı taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar, gümrük işlemlerini tamamlar. Alıcıya yüklemenin yapıldığını bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve alıcının ülkesindeki kullanacağı gerekli diğer belgeleri hazırlayarak ödeme şekline göre alıcıya gönderir. Malların geminin küpeştesini (Güvertesini) geçene kadar meydana gelebilecek her türlü hasar ve kayıp Satıcının sorumluluğundadır. Uygulandığı ölçüde, ihracat için gerekli gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük vergilerini öder. Taşıma acentası ile anlaşma yaparak navlun bedelini öder. Yükleme limanında mallar geminin küpeştesini geçtikten sonra malla ilgili tüm masraf ve riskler Alıcının sorumluluğundadır. Uygulandığı ölçüde, ithalat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve malların ithaline ilişkin gümrük işlemlerine ait masrafları ve malların herhangi bir ülkeden transit geçişine ait masrafları ödemelidir. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - MASRAFLAR VE NAVLUN / COST AND FREIGH (CFR)
“Masraflar ve Navlun” kuralı, satıcının malları gemide teslim etmesini veya zaten bu şekilde teslim edilmiş malları tedarik etmesini ifade eder. Bu kural, satıcını malları gemiye yüklenmeden önce bir terminalde taşıyıcıya teslim ettiği haller için uygun olmayabilir. Örneğin mallar konteynerde olduğu zaman bu şekilde teslim edilmeleri olağandır. Bu gibi durumlarda, CPT kuralı kullanılmalıdır. - CFR kuralı kullanıldığında (tıpkı CIP, CPT veya CIF kurallarında olduğu gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma yerine ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca taşıyıcıya tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı tüm masraf ve riskleri üstlenerek malları yükleneceği limana kadar getirir. Gümrük işlemlerini yaptırır ve Navlun ücretini ödeyerek yüklemeyi gerçekleştirir. Bu andan itibaren navlun dışındaki malla ilgili tüm masraf ve riskler alıcıya aittir.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlar. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar. Gümrük işlemlerini tamamlar. Taşıma acentası ile sözleşme yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini öder. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi yapmalıdır. Satıcının alıcıya karşı sigorta sözleşmesi yapmak yükümlülüğü yoktur. Mallar gemi küpeştesini geçtikten sonra navlun dışında meydana gelen tüm masraf ve riskler alıcıya aittir. Satıcı yüklemenin gerçekleştiğini ve muhtemel varış tarihini alıcıya bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve gerekli diğer belgeleri alıcıya gönderir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük vergilerini öder. Malları varış limanında boşaltma masraflarını ve liman ücretlerini de ödemek suretiyle gecikmeksizin malını boşaltır. Taşıma süresince malla ilgili olarak yapılmış olan navlun dışındaki bütün masrafları ödemek zorundadır. Uygulandığı ölçüde, ithalat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve malların ithaline ilişkin gümrük işlemlerine ait masrafları ve taşıma sözleşmesi kapsamında olmaması kaydıyla, malların herhangi bir ülkeden transit geçişine ait masrafları ödemelidir. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - MASRAFLAR, SİGORTA VE NAVLUN / COST, INSURANCE AND FREIGHT (CIF)
“Masraflar, Sigorta ve Navlun” kuralı, satıcının malları gemide teslim etmesini veya zaten bu şekilde teslim edilmiş malları tedarik etmesini ifade eder. Bu kural, satıcını malları gemiye yüklenmeden önce bir terminalde taşıyıcıya teslim ettiği haller için uygun olmayabilir. Örneğin mallar konteynerde olduğu zaman bu şekilde teslim edilmeleri olağandır. Bu gibi durumlarda, CIP kuralı kullanılmalıdır.
CIF kuralı kullanıldığında (tıpkı CIP, CPT veya CFR kurallarında olduğu gibi), satıcı teslim yükümlülüğünü mallar varma yerine ulaştığında değil, malları ilgili kural uyarınca taşıyıcıya tevdi ettiğinde yerine getirir.
Teslim şeklinin özellikleri : Bu teslim şeklinde satıcı sigorta primi, navlun ve yükleme masrafları ve riskleri üstlenerek malları yükleyeceği limana getirir. Satıcı gemi acentası ile anlaşır ve temin eder. Satış sözleşmesindeki malların belirtilen tarihte ve yerde yüklemesinin yapıldığını alıcıya bildirir. Satıcı sigorta primini ödemek suretiyle yüklediği mal cinsine uygun olan en dar kapsamlı deniz nakliyat sigortası yaptırır. Mallar gemiye yüklendikten sonra navlun ve sigorta primi dışındaki masraflar ve risk alıcıya geçer.
Satıcının Yükümlülükleri : Satıcı sözleşme koşullarına uygun malı hazırlar. Alıcının ülkesinde kullanacağı lüzumlu belgeleri hazırlar. Gümrük işlemlerini tamamlar. Satıcı, masrafları kendisine ait olmak üzere, malların belirlene terminale kadar taşınması için taşıma sözleşmesi ve sigorta sözleşmesi yapmalıdır. Taşıma acentası ile sözleşme yaparak varış limanına kadar olan navlun ücretini öder. Gönderdiği malın sigortasını yaptırır, sigorta primini öder. Malları yaklaşık hani tarihte varış limanında olacağını alıcıya bildirir. Düzenlenen taşıma belgesini ve gerekli diğer belgeleri alıcıya gönderir. Uygulandığı ölçüde, ihracat için gerekli gümrükleme işlemlerine ilişkin masrafları ve ihracat için ödenmesi gereken bütün resimleri, vergileri ve diğer harçları ödemelidir.
Alıcının Yükümlülükleri : Sözleşme koşullarına uygun olarak mal bedelini öder. İthalat için gümrük belgelerini düzenleyerek gümrük işlemlerini tamamlar. Gümrük vergilerini öder. Malları varış limanında boşaltma masraflarını ve liman ücretlerini de ödemek suretiyle gecikmeksizin malını boşaltır. Teslim anından sonra navlun ve sigorta primi dışındaki meydana gelen bütün masraflar alıcı tarafından karşılanır. Alıcı, ihraç ülkesi yetkililerinim emrettiği yükleme öncesi muayene masrafları hariç olmak üzere, diğer zorunlu yükleme öncesi muayene masraflarını ödemelidir. - INCREASE : Fiyat artışı, zam.
- INSURANCE : Sigorta.
- INTERMODAL : Kargo konteynerinin farklı taşımacılık modları (deniz-kara-tren-hava) arasında hareketi.
- IRU : Uluslararası Karayolları Taşımacıları Birliği
- ISPS (International Security Port Surcharge): Liman güvenlik ücreti demektir.
- LADEN : Aracın veya geminin bordasına yüklü halde.
- LASHING : Yükün konteynere veya araca sabitlenmesi işlemidir.
- LCL (Less than Container Load) : Parsiyel yük; bir konteyneri dolduramayacak ihracatçıların yüklerini ifade eder. Bunlar yine aynı varış noktasına gidecek başka yüklerle birleştirilerek bir konteynere yüklenir.
- L/C : “Letter of Credit” için kısaltma. Akreditif,Kredi Mektubu.
- LINER IN (LI) : Yükleme masrafının armatöre ait olması.
- LINER OUT (LO): Boşaltma masrafının armatöre ait olması.
- LINER IN – LINER IN : Yükleme ve tahliye ücretleri navluna dahil edilmiştir.
- LINER IN – LINER OUT : Yükleme ücreti navluna dahil edilmiştir. Tahliye ücreti navluna dahil edilmemiştir.
- LOW-BED (DEVE BOYNU TREYLER) : Ağır iş makineleri ya da özel proje yükleri gibi uluslararası ve yurtiçi karayolu taşıma yönetmeliğine göre standartların dışında, normal kamyonların ve ya tırların taşıyabilecekleri uzunluk, yükseklik, genişlik ve tonajdan farklı olan yüklerin taşınmasını sağlayan yarı römorktur.
- LTL (Less thanTruck Load): Parsiyel kara yükü.
- MB/L (Master bill of Lading) : Gemi acentesi tarafından düzenlenen ana konşimentodur.
- MAWB (Master Air Waybill) : Ana havayolu konşimentosu. Aynı uçak için gönderilen konsolide edilmiş münferit kargo için düzenlenen konşimentodur.
- MONITORING : Reefer konteynerin limanda izlenmesi, ısısının takip edilmesi işlemidir. Ekstra masraf oluşturur.
- NVOCC (Non Vessel Operating Common Carrier) : Gemisi veya acenteliği olmadığı halde , armatörler ile karşılıklı teyit edilmiş anlaşmalarla faaliyet gösteren taşıyıcı.
- NOTIFY : Konşimento üzerinde yüklemenin ihbar adresini gösterir.
- ON BOARD DATE : Yükleme tarihi.
- OOG (Out Of Gauge) : Standart konteyner tiplerine sığmayan, taşmalı kargo.
- OPEN TOP CONTAINER : Üstü açık konteyner. Yükleme ve boşaltmanın üstten yapılabildiği, üzeri sökülebilir tavan kapağı olan veya branda ile kaplı konteyner tipi.
- PACKING LIST (ÇEKİ LİSTESİ) : Koli, ambalaj listesi. Kargonun içindeki eşyaların adet,parça, ağırlık, boyut ve numaralarını gösteren ayrıntılı liste.
- PALLET (PALET) : Kargonun yükleme ve boşaltmasını kolaylaştırmak için altına yerleştirilen ahşap yada metal platform.
- PICK-UP : Yüklemeye konu olan kargonun yükleyicinin fabrika veya deposundan teslim alınması.
PORT : Liman. - PORT CONGESTION : Liman sıkışıklığı.
- PORT OF DISCHARGE / POD : Boşaltma limanı.
- PORT OF LOADING / POL : Yükleme limanı.
- PORT TO PORT : Limandan limana taşıma şeklini ifade eder.
- PRE-CARRIAGE : Kargonun esas yükleme yerine kadarki ön taşıması.
- PROFIT : Kar, kazanç.
- REEFER CONTAINER : Soğutmalı konteyner. Navlunları genelde standart ücretin üzerine soğutmalı konteyner farkı eklenerek teklif edilir.
- REFRIGERATED VAN (FRIGO ARAÇ) : Belirli bir ısıda şoklanmış emtianın bir yerden başka bir yere taşınması için özel olarak yalıtım malzemesiyle hazırlanmış , konteyner , yarı romörk a vb. soğutucu bir ünite takılarak , sevk edilen malın ısısının muhafazasını sağlamak amacıyla üretilen araç türü.
RELEASE : Serbest bırakmak, salıvermek. - RO-RO VESSEL : Kamyon ve çekicileri sürücüsüyle veya sürücüsüz olarak taşıyabilen gemi.
- ROUTE (ROTA) : Izlenen yol, güzergah.
- SEAL : Konteyneri kapamak için kullanılan mühür.
- SHIPPER (YÜKLEYİCİ) : İhracatçı.
- SHIPPING INSTRUCTION : Yükleme Talimatı.
- STACK : Liman terminali, konteyner istasyonu veya deposundaki konteyner,palet vb.nin düzgün biçimde birbiri üstüne istif edilmesi.
STACKABLE : İstiflenebilir. - STORAGE (ARDIYE) : Yükün limanda/antrepoda bekleme ücreti.
- STUFFING : İstifleme,yükü konteynere yerleştirme.
- SUPPLIER : Tedarikçi.
- SUPALAN : Eşyanın kamyon üzerinde, indirilmeden gümrük işlemlerinin gerçekleştirilmesidir.
- TEU : 1 TEU 20 feet’lik koyteyneri ifade etmektedir. İngilizce “Twenty-foot Equivalent Unit” kelimelerinin kısaltmasıdır.
- TERMS : Anlaşma koşulları, şartlar.
- TIR : Uluslararası Karayolu Taşımacılığı. (Fransızca: Transports Internationaux Routiers )
- TIR CARNET (TIR KARNESI) : TIR konvansiyonu uyarınca karayolu ile yapılacak uluslararası taşımacılıkta araçlar için düzenlenen, TIR rejimi altında taşınan eşyadan yol boyu, gümrük idarelerince ithal veya ihraç vergi ve resimlerin tehsil edilmemesi veya teminat aranmamasını sağlayan belgedir.
THC (Terminal Handling Charge) : Gemiye yükleme ya da gemiden indirme ile ilgili olan lokal navlun kalemi.
TRAILER (TREYLER) : Römork. Motorlu araçla çekilen yük taşımak için çekilen, yük taşımak için imal edilmiş motorsuz taşıt. Yük taşımaya uygun kapalı veya açık yeri bulunan çekici veya itici bir araçla hareket ettirerek yükletilen veya boşaltılan ve çekici veya iticiden ayrılabilen taşıma aracı.
TRANSHIPMENT (AKTARMA) : Konteynerin çıkış limanı ile varış limanı harici başka bir limanda gemi değiştirmesine verilen ad.
TRANSHIPMENT PORT : Aktarma Limanı.
TRANSIT TIME : Transit süresi.
TRANSIT TRANSPORT : Dış ticarette, satış sözleşmesinde taraf olan işletmenin ülkelerinden başka üçüncü bir ülke üzerinden yapılan taşıma.
TRUCK : Kamyon, yük vagonu.
TRUCKER : Karayolu taşımacılığı yapan kişi yada işletme. - UNSTUFFING : Konteynerin içini boşaltma.
- VESSEL : Gemi.
- VESSEL SCHEDULE : Gemi Programı.
- VOLUME : Hacim.
- WAREHOUSE (ANTREPO) Gümrük vergisine konu olup da henüz vergi ve resimleri ödenmemiş malların korunduğu, gerekiyorsa küçük tamamlayıcı işlemlerin yapıldığı gümrük binalarına yakın olan bir tür depodur.